Complementair en creatief trainen en lesgeven, kan verrijken en versterken.

Gericht op de apporterende jacht honden training.

Juist in tijden van lockdown of andere vormen van isolatie wordt er een beroep gedaan op ons creatief en complementair vermogen. Dus toen Marjolein van de dit mooie tijdschrift me vroeg of ik weer eens wat voor de jachthond wilde schrijven leek dit me een mooi onderwerp voor een artikel. Want creatief en complementair denken kan ons in deze onzekere tijden economisch staande houden, maar het kan ook onze trainingen zo mooi verrijken en versterken.

Wat betekent complementair en creatief eigenlijk?

Wanneer we de dikke van Dalen openslaan komen we erachter dat complementair “tot een geheel aanvullend” betekent. En bij creatief vinden we “ veel voortbrengend, scheppend bezig zijn, iets nieuws vinden (kansen of oplossingen voor problemen) als betekenis. Beide woorden horen voor mij dan ook thuis in de training van mijn eigen honden maar ook in het les geven aan andere combinaties.

Wat betekent dit dan praktisch voor je trainingen?

Dit betekent voor het complementaire deel dat ik graag input uit verschillende honden sporten gebruik om de reguliere jacht training mee aan te vullen. Maar ook uit de andere ‘veelal beroepsmatige diertrainingen en opleidingen’ waarin ik werkte  of die ik volgde en veel  vrienden, collegae en oud klasgenoten nog steeds werken, haal ik veel inspiratie. Dit gaat dan om zowel soms in andere sporten/beroepen reeds verdergaande inzichten en kennis over het leren van honden/dieren maar ook om het  meer praktisch omdenken van oefeningen die ik uit die andere disciplines opdeed, naar bruikbare aanvullende oefeningen voor de reguliere jacht training.

Voor het creatieve deel houdt het in dat ik graag nadenk over wat ik graag wil dat mijn hond leert, waar ik wil dat hij vrij mee word, onder welke ver/afleidingen hij toch uiteindelijk zal “moeten” blijven werken. En of ik wanneer ik deze verleidingen, natuurlijke uitdagingen, natuurlijke barrières waaraan mijn hond later in de wedstrijden of praktijk jachten, ook kleinschalig kan nabootsten. Ik probeer te bedenken hoe de hond een natuurlijke uitdaging/barrière/afleiding ervaart en probeer attributen te vinden waarmee ik dit ook thuis alvast kan trainen. 

Hoe kan dit er dan in de trainingen uitzien?

Dit kan zeer verschillend tot uiting komen en zal altijd als aanvulling op de reguliere, tevens zo belangrijke, jacht training zijn. Met een aantal creatieve of complementaire voorbeelden zal ik jullie proberen duidelijk te maken hoe verschillende honden sporten, maar ook het creatief werken met verschillende attributen, de opbouw in je jacht training kunnen versterken.

Een mooi voorbeeld is natuurlijk de manier waarop ik mijn toller Vidar zo prachtig haarscherp en optimaal luisterend aan het dirigeren heb gekregen. Als pup ben ik al met hem begonnen, middels opgedane kennis uit de dogdance/obedience training, hem met nose en poottarget/ placeboard/clicker training te leren wat ik bedoen met links/rechts/voor/ga daar/ afstop fluit.  Daar kwam nog geen dummy aan te pas. Het grote voordeel van het op deze manier aanleren is dat de hond nooit zichzelf kan belonen bij het maken van een verkeerde keuze ( er ligt immers niks zelfbelonends in het veld ). Daarmee hoef je dus ook geen enkele vorm van druk op je nog jonge hondje te zetten en kun je hem middels zelf nadenken over welk gedrag hem wel  de click en beloning oplevert heel speels al heel jong de basis van het dirigeren aanleren. Doordat je het ook nog niet combineert met een apport kun je ook heel zuiver belonen op het aannemen van de juiste lijn of richting, zonder daarna mogelijk weer te moeten mopperen op een nog niet juist uitgevoerd apport. Terwijl je leerdoel nou juist het lijnen en richtingen aannemen was. Zowel de baseball/ het wagenwiel/ grote en kleine T kun je op deze manier al met je jonge hondje aanleren zonder gebruik van dummy’s.  Uiteraard is het als deze aanleer oefening eenmaal beheerst wordt zaak om tijdig ook deze targets weer af te bouwen. Ze juist als verleiding in te gaan zetten, om ze je commando’s te proofen. Te checken heeft hij nou vooruit/links/rechts geleerd of slechts paaltjes lopen. Dit vraagt kennis over de juiste opbouw met maar ook afbouw van targets. En als laatste ga je het uiteraard ook combineren met dummy’s of wild en implementeer je het in de gebruikelijke dirigeer oefeningen op memory.

Ook heb ik uit die hierboven genoemde sporten uiteraard hun gebruikte opbouw voor heelwork en het model apport gebruikt. Dit omdat ze in deze sporten hier hele verfijnde precieze opbouw voor handteren. Stapje voor stapje worden losse perfecte ‘fotos’ geregen tot het perfecte ‘fimpje’. Er wordt gebruik gemaakt van shapen/ back of forward chainen en uiteraard positieve bekrachtiging. Maar ook platforms als hulp bij het aanleren van strakke posities is in die sporten al jaren een veel gebruikt hulpmiddel.  Daarna moet je deze uitstekende en perfecte basis natuurlijk nog wel proofen op alle mogelijke af en verleidingen die er in onze jacht sport zo veel zijn. Om die reden train ik dan ook graag de basis in voor een 12 want van deze 12 blijft vaak een mooie 10 over wanneer je hem geleidend blootstelt naar uiteindelijk walk ups met meerdere combinaties of opgaand wild enz.

Ook attributen uit de behendigheid zet ik regelmatig in. Want uiteraard is het helder dat een goede jachthond ook fatsoenlijk zal moeten leren springen. Een jachthond heeft er veel baat bij wanneer hij of zij veel bewustzijn heeft van zijn lichaam. Dat hij zich bewust is van een voor en achter hand en hoe hij deze optimaal, soms ook afzonderlijk van elkaar, gecontroleerd en gecoördineerd  kan inzetten. Om deze reden laat ik mijn pups dan ook altijd al tal van balans en coördinatie oefeningen doen, hiermee doen ze die zo belangrijke proprioceptie op en dit kan later vele onnodige blessures voorkomen.  In het verlengde hiervan leer ik ze dan ook graag, nog voor ze volop de praktijk jacht of competitie in gaan, fatsoenlijk te springen. Daarbij denk je aan onder andere; afstand van je afzet tot de hindernis leren inschatten, hoogte leren inschatten maar vooral ook gecoördineerd landen. Eerst zonder apport en eenmaal beheerst ook met apporten in verschillende grote en zwarte in de vang , waardoor de afzet en kracht die de sprong nodig heeft uiteraard totaal zal veranderen, ik laat het ze allemaal ervaren. En om ze alvast aan een wat meer jachtige setting te wennen bedek ik vaak de hindernissen met takken o.i.d. Wanneer een hond wat onzeker is met het wild in de vang kan het springen met wild in de vang overigens heel mooi bijdragen aan een wat vollere grip. Bij honden met een al wat te harde grip moet je hier dus juist voorzichtig mee zijn. Het blijft natuurlijk wel net als bij alle trainingen maatwerk! Middels backchainen over een rechte lijn van behendigheids attributen ( inmiddels tot wel 10 attributen en 100 meter lang ) leer ik ze strakke lijnen lopen. Omlopen kun je wel doen maar levert je uiteraard geen click en geen beloning op, ofwel uiteindelijk willen ze alleen nog maar de rechtste weg heen en terug. Een super leuke creatieve manier als aanvulling op het scherpe lijnen leren lopen en door de honden zeer gewaardeerd.   Uiteraard gebruik ik de tunnel veelvuldig als verplaatsbare duiker. Voor een hond maakt het heus niet uit of een duiker uit beton of plastic bestaat, het leerdoel is  ook in holtes kun je apporten vinden. Een omgevallen kliko of grote  emmer kan hier overigens ook prima dienst voor doen. De tafel uit de behendigheid gebruik ik regelmatig i.c.m. pallets voor hoog zoeken of zelf de ingang zoeken.

Maar ook het uiteindelijk gaan trainen op vele afleidingen ( om ze te checken of de gelegde basis ook nog overeind blijft wanneer er geleidelijk steeds meer af- en verleidingen toegevoegd worden ) kan prima opgebouwd worden met eerst wat minder jachtige attributen. Zo kan steadyness en impuls controle prima opgebouwd worden op voer of bal prikkels die opbouwend steeds rijkelijker gaan rondvliegen. Uitsluitend na het aanbieden van rust kun je de release tot de prikkel die je zo graag wil verdienen ( Premacken ). Steadyness/ impulscontrole Schiet konijnen kun je ook prima zelf trainen met een lange stok met daaraan een touw met vachtje of bal.  En kijk bijvoorbeeld ook eens wat er eigenlijk van je heelwork overblijft op het moment dat je iets wat de hond erg leuk vind voor je uittrapt of in de lucht gooit en af en toe laat vallen of aan een touwtje voor hem heen en weer trekt. Natuurlijk heeft dit ogenschijnlijk niks met jacht te maken, maar als dit nog niet lukt zou dan je heelwork wel overeind blijven in een drijfjacht van meerdere combinaties met opgaand wild en vele schoten?

Ook wanneer er toch misschien wat kleine scheurtje in de eerder zo perfect ongetrainde gedrag reeksen van je zo goed getrainde jachthond ontstaan, is het tof om creatief ‘out of te box’ te durven denken. Observeer en analyseer in welk deel van de reeks het scheurtje zit. Analyseer of het is ontstaan en waardoor dan of was het misschien nooit goed aangeleerd? Vaker dan je denkt ontstaan scheurtjes doordat de basis eigenlijk stiekem altijd al wat wankel was. Pak het scheurtje uit de gehele oefening, train en proof het op creatieve en complementaire wijze door en plak het weer terug in de keten.

Dit zijn slechts een paar creatieve aanvullingen die je ”jonge” hond kunnen voorbereiden op de natuurlijke hindernissen/uitdagingen/ verleidingen die hij later in de competitie of praktijk jacht voor zijn kiezen zal krijgen. Naast dat het terdege kan helpen in de opbouw van je trainingen, is het daarnaast ook erg leuk om zelf complementair , vernieuwend en creatief te blijven nadenken. Het houdt je eigen geest en die van je hond scherp en flexibel!

Voor Vidar hebben de verschillende honden sporten die we beoefenen , altijd goed overdacht, elkaar absoluut versterkt. Zo hebben de inmiddels 85 “trucjes” die hij door de dogdance beheerst en zijn aangeleerd vanuit zijn zelfdenkende vermogen maar altijd vanuit rust en focus, hem een slimmere meer oplossing gerichte, volhardende hond gemaakt. Tevens heeft deze zo mooie intense teamsport ons tot de eenheid gemaakt die we inmiddels al 7 jaar mogen vormen. Maakte het mij, door de hond wat te leren dat niet van nature al in zijn genen pakket aanwezig is en het tot in den treuren proofen van commando’s zodat ze in elke context (ik staand, zittend, liggend, achterstevoren) op enkel een verbal cue overeind blijven, een betere/slimmere handler en trainster. Maar zo hebben de vele af- en verleidingen waar onze jachthonden aan bloot gesteld worden hem gemaakt tot een hond die, wat er ook om hem heen gebeurd, altijd zal blijven uitvoeren wat ik hem vraag.  Ook bracht dat ons dat hij gewend is aan omstandigheden die continu wisselden kunnen zijn, immers geen jacht veld en wat zich daarin af gaat spelen is ooit hetzelfde. Waardoor als we samen aan het werk zijn, we dit in volle focus en vertrouwen dit kunnen uitvoeren wat er ook gebeurd. En een goede jachthond zal zeer regelmatig over, onder of door natuurlijke barrières heen moeten wat je ze in de behendigheid natuurlijk al op kleine schaal leert.

Blijf bedenken dat jacht en jacht training een van de meest complexe honden sporten is die we kennen. De sport zit vol van lange uitgebreide en uiteindelijk zelfs gecombineerde gedrag ketens. Die ook nog eens onderhevig zijn aan vele af/verleidingen uit het veld. Waarbij beheersing versus passie, controle versus zelfstandigheid,  aanleg versus aanleren, een continu zoeken naar een balans vraagt. Wees je hiervan bewust en begeleidt je hond hier in door weldoordacht  stapsgewijs complementair en creatief les te geven of te trainen.  En schroom niet hiervoor je kennis eens “out of te box” aan te vullen door ook eens je licht op te steken in de vele andere takken van honden sport die er zijn.

Een warme hoopvolle groet in onzekere tijden uit het mooie, maar nu zo zonder de vele mooie trainingsweken, wel erg stille Frankrijk.

Gwen Pieters

www.leschienssportives.com